به گزارش چوبر نیوز، کوه‌ها را سر تا پا، ویلاهایی با شیروانی‌های رنگارنگ احاطه کرده، به‌طوری‌که حتی نقاط صعب‌العبور در ارتفاعات بسیاری از استان‌های خوش آب و هوای کشور بویژه استان‌های شمالی و بخصوص غرب گیلان که تا کنون از این هجوم خوش رنگ و لعاب بی نصیب مانده بود، چند سالی است که از هجوم ویلا‌سازان در امان نمانده است.

دریا و سواحل آن هم دیگر یارای نفس کشیدن در ازدحام ویلاها و آپارتمان های روییده از دل اراضی کشاورزی را ندارد؛ طبیعت کشور در حال احتضار است و این حال خراب و ناخوش از هنگامی آغاز شد که شهرنشینان کشورمان تصمیم گرفتند برای گریز از خستگی و کلافگی زندگی در فضای کوچک آپارتمانی و وانفسای دودآلود و پرازدحام شهری، به آغوش طبیعت پناه ببرند.

پدیده ویلاسازی در مناطق خوش آب و هوای کشور گرچه از پیش از انقلاب نیز وجود داشت، اما پس از انقلاب، بویژه در یکی دو دهه اخیر بشدت رواج یافت، به طوری که بسیاری از اراضی زراعی و باغی بخصوص در استان های شمالی با تغییر کاربری برای همیشه از گردونه تولید خارج شد. این روند به حدی نگران کننده است که نه تنها فعالان محیط زیست، بلکه چهره های سیاسی و مسئولان کشوری نیز رسما به آن اذعان کرده و خواستار مقابله جدی با آن شدند.

با این حال فزایش جمعیت و توسعه شهرنشینی، ایجاد شرایط سخت اقتصادی برای کشاورزان و غفلت و ضعف نظارتی نهادهای اجرایی مسئول و رعایت نشدن ضوابط قانونی تغییر کاربری ها توسط آنها، تنها عوامل افزایش تغییر کاربری و شیوع پدیده ویلاسازی و ویلافروشی نیست، بلکه ایجاد شرایط خاص برای حضور دلالان و بنگاهداران و سوءاستفاده آنان از شرایط موجود برای کسب درآمد بیشتر نیز عامل دیگری است که به روند تغییر کاربری اراضی کشاورزی به سمت ویلاسازی دامن زد. این افراد از یک سو با توجه به شرایط ضعف اقتصادی کشاورزان، آنان را به تقطیع و فروش اراضی خود ترغیب کرده و از دیگر سو با انجام تبلیغات و ارسال روزانه صدها هزار پیامک به مشترکان در سراسر کشور بویژه شهروندان تهرانی، آنان را به خرید ویلاهایی با قیمت پایین و شرایط به ظاهر سهل تشویق کردند که البته این روند همچنان ادامه دارد.

دکتر ابراهیم رزاقی، اقتصاددان و استاد دانشگاه تهران در خصوص رواج پدیده ویلاسازی در شمال و روستاهای هدف گردشگری معتقد است: « ایرانیان در گذشته های دور کشاورز و صنعتگر بودند، اما در طول زمان کشاورزان تضعیف شدند، تولیدشان کاهش پیدا کرد، درآمدشان کم شد، دولت به درآمد نفت متکی شد و امروز به جایی رسیده ایم که هر چه از خارج وارد می کنیم ارزان تر از تولید داخل می شود.»

او می افزاید « زحمتکش روستایی نمی تواند به تولید ادامه دهد چون محصولش خریدار ندارد و معادل ارزان تر آن از خارج می آید. در نهایت روستایی باید به راه هایی فکر کند که بتواند زندگی اش را بگذراند و یکی از آن راه ها فروش زمین است که باعث می شود تا مدتی مشکل مالی اش برطرف شود.»

علت زمین فروشی برای ویلاسازی فقط این نیست. فرهنگ مصرف گرایی به روستاها هم رسیده است. زیاده خواهی به روستاها هم رسیده است. حالا تقاضای روستایی ها برای داشتن کالاهای جدید زیاد شده است، سطح انتظاراتشان بالا رفته و برای پاسخ به این نیازها، به درآمد بیشتری احتیاج دارند.

روستایی هایی که زمینشان را می فروشند یا نمادهای دیگر ثروت مثل ماشین های مدل بالا را خریداری می کنند یا واسطه و املاکی و بساز بفروش می شوند یا کارگر و نگهبان همان ویلا ها یا به شهرها مهاجرت می کنند؛ به هر حال هر اتفاقی که بیفتد آنها دیگر تولیدکننده های جامعه ما نیستند.

کسانی هم که تولیدکننده باقی می مانند، به مرور زمان سرخورده می شوند چون وضع زندگی فقیرانه شان را با زندگی رونق گرفته روستایی های دیگری که زمین شان را فروخته اند، مقایسه می کنند و به نتیجه می رسند که متضرر شده اند.

این پدیده باید از زوایای مختلفی بررسی شود که چه چیزهایی  باعث شده است، این ویلاهای لوکس وسط بافت روستایی سبز شوند و حتی جای شالیزارها را بگیرند؟ وقتی جامعه مصرفگرا می شود، هرکس ثروتمندتر باشد محترم تر است، ویلای لوکس داشتن هم یکی از نمادهای ثروت است پس در جامعه ای که به مصرف معتاد شده است ویلا داشتن، افتخار محسوب می شود.

از منظر تاثیر ویلاسازی بر صنعت گردشگری، هر خانواده از قشر متمول یا متوسط، بخش زیادی از سرمایه اش را که باید صرف رونق گردشگری داخلی در کشور می کرده، برای ساخت ویلا خرج کرده است.

تجربه نشان داده است معمولا بعد از خرید یا ساخت ویلا مردم خیلی سراغش نمی روند و بعد از مدتی حتی تصمیم به فروشش می گیرند، اما اگر هزینه شان را صرف گردشگری می کردند باعث به وجود آمدن ده ها شغل به واسطه رونق صنعت گردشگری می شدند و خودشان هم از جاذبه های گردشگری استان های مختلف بازدید می کردند.

بعلاوه گردشگر خارجی همزمانی به کشورمان سفر می کند که علاوه بر امنیت و خوشنامی، جاذبه گردشگری قابل عرضه ای داشته باشیم در حالی که وقتی بافت روستایی از طریق ویلاسازی مورد هجوم قرار می گیرد، بخش زیادی از جاذبه های گردشگری مان را از دست می دهیم.

یکی از عوامل مهم در جلوگیری از ساخت و ساز بی رویه در روستاها، حمایت از محصولات روستایی ها مثل صنایع دستی، خوراکی های محلی، محصولات کشاورزی و دامی آنهاست. اگر روستایی از زمینش سود کافی ببرد دیگر آن را نمی فروشد. باید از هر نوع تغییر کاربری زمین های کشاورزی هم جلوگیری شود و واضح است که اگر نظارت دقیق و کامل باشد، ویلاسازی در مناطق جنگلی و آسیب رساندن به جنگل که سرمایه ملی است نیز متوقف می شود./ فاطمه مرادزاده و مریم یوشی زاده